مقاله کامل درمورد رادیوگرافی در 45 صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc

فهرست مطالب

پیشگفتار
کاربردهای رادیوگرافی
برخی از محدودیت رادیوگرافی
اصول رادیوگرافی
منابع تشعشع
تولید اشعه X
بیناب اشعة X
چشمه های تشعشع گاما
میراشدن تشعشع
هم ارزی رادیوگرافی
تشکیل سایه ، بزرگ شدن و اعوجاج
فیلم و کاغذ رادیوگرافی
رادیوگرافی خشک
فلورسکپی
پارامترهای پرتودهی
صفحات رادیوگرافی
علامات تشخیص هویت و نشانگرهای کیفیت تصویر
بازرسی قطعات ساده
بازرسی قطعات پیچیده
مشاهده و تفسیر رادیوگرافها
خطرات پرتوگیری
حفاظت در برابر تشعشع
اندازه گیری تشعشع دریافت شده توسط پرسنل رادیوگرافی

پیشگفتار

پرتوهای الكترومغناطیس با طول موجهای بسیار كوتاه ،‌یعنی پرتوهای X و ، بدرون محیطهای مادی جامد نفوذ كرده ولی تا حدی بوسیلة آنها جذب می شوند. میزان جذب به چگالی و ضخامت ماده ای كه موج از آن می گذرد و همچنین ویژگیهای خود پرتوالكترومغناطیس بستگی دارد. تشعشعی را كه از ماده عبور می كند می توان روی فیلم و یا كاغذ حساس آشكارسازی و ثبت نموده ، بر روی یك صفحه دارای خاصیت فلورسانس و یا به كمك تجهیزات الكترونیكی مشاهده نمود.

به بیان دقیق ، رادیوگرافی به فرآیندی اطلاق می شود كه در آن تصویر بر روی یك فیلم ایجاد شود. هنگامی كه تصویری دائمی بر روی یك كاغذ حساس به تابش ثبت گردد،‌فرآیند به رادیوگرافی كاغذی موسوم می باشد. سیستمی كه در آن تصویری نامریی بر یك صفحة باردار الكترواستاتیكی ایجاد شده و از این تصویر برای ایجاد تصویر دائمی بر روی كاغذ استفاده می شود، به رادیوگرافی خشك شهرت داشته و فرآیندی كه بر یك صفحه دارای خاصیت فلورسانس تصویر گذار تشكیل می دهد، فلورسكپی نامیده می شود. بالاخره هنگامی كه شدت تشعشعی كه از ماده گذشته بوسیله تجهیزات الكترونیكی نمایان و مشاده گردد، با فرآیند پرتوسنجی سرو كار خواهیم داشت.

به جای پرتوهای X و می توان از پرتوهای نوترون استفاده نمود ، این روش به رادیوگرافی نوترونی موسوم می باشد (به بخش 2-7 فصل 7 رجوع كنید)

هنگامی كه یك فیلم رادیوگرافی تابش دیده ظاهر شود ،‌با تصویری روبرو خواهیم بود كه كدورت نقاط مختلف آن متناسب با تشعشع دریافت شده بوسیلة آنها بوده و مناطقی از فیلم كه تابش بیشتری دریافت كرده اند سیاه تر خواهند بود. همانطور كه پیش از این اشاره كردیم ،‌میزان جذب در یك ماده تابعی از چگالی و ضخامت آن می باشد. همچنین وجود پاره ای از عیوب از قبیل تخلخل و حفره نیز بر میزان جذب تأثیر می گذارد. بنابراین ، آزمون رادیوگرافی را می توان برای بازرسی و آشكارسازی برخی از عیوب مواد و قطعات مورد استفاده قرار داد. در بكار بردن سیستم رادیوگرافی و دیگر فرآیندهای مشابه یابد نهایت دقت اعمال شود ،‌زیرا پرتوگیری بیش از حد مجاز می تواند نسوج بدن را معیوب نماید.

كاربردهای رادیوگرافی

ویژگیهایی از قطعات و سازه ها را كه منشأ تغییر كافی ضخامت یا چگالی باشند، می توان به كمك رادیوگرافی آشكارسازی و تعیین نمود. هر چه این تغییرات بیشتر باشد آشكارسازی آ“ها ساده تر خواهد بود ،‌تخلخل و دیگر حفره ها و همچنین ناخالصیها – به شرط آنكه چگالیشان متفاوت با مادة اصلی باشد . از جمله اصلی ترین عیوب قابل تشخیص با رادیوگرافی به شمار می روند. عموماً بهترین نتایج بازرسی هنگامی حاصل خواهد شد كه ضخامت عیب موجود در قطعه ، در امتداد پرتوها ، قابل ملاحظه باشد. عیوب مسطح از قبیل تركها ،‌به سادگی قابل تشخیص نبوده و امكان آشكارسازی آنها بستگی به امتدادشان نسبت به امتداد تابش پرتوها خواهد داشت. هر چند كه حساسیت قابل حصول در رادیوگرافی به عوامل گوناگونی بستگی پیدا می كند ؛ ولی در حالت كلی اگر ویژگی مورد نظر تفاوت میزان جذب 2درصد یا بیشتر ،‌نسبت به محیط مجاور ،‌را به همراه داشته قابل تشخیص خواهد بود.

رادیوگرافی و بازرسی فراصوتی (به فصل 5 رجوع كنید ) روشهایی هستند كه معمولاً برای آشكارسازی موفقیت آمیز عیوب درونی و كاملاً زیر سطحی مورد استفاده قرار می گیرند. البته باید توجه دشات كه كاربرد آنها به همین مورد محدود نمی كگدرد. این دو روش را می توان مكمل همدیگر دانست ، زیرا در حالیكه رادیوگرافی برای عیوب غیر مسطح مؤثرتر می باشد، روش فراصوتی نقایص مسحط را راحت تر تشخیص می دهد.

تكنیكهای رادیوگرافی غالباً برای آزمایش جوش و قطعات ریختگی مورد استفاده قرار می گیرد و در بسیاری از موارد ، از جمله مقاطع جوش و ریختگی های ضخیم سیستم های فشار بالا (مخازن تحت فشار ) ،‌بازرسی با رادیوگرافی توصیه می شود. همچنین می توان وضعیت استقرار و جاگذاری صحیح قطعات مونتاژ شدة سازه ها را به كمك رادیوگرافی مشخص نمود. یكی از كاربردهای بسیار مناسب به جای این روش ، بازرسی مجموعه های الكتریكی و الكترونیكی برای پیدا كردن ترك ، سیمهای پاره شده ، قطعات اشتباه جاگذاری شده یا گم شده و اتصالات لحیم نشده است. ارتفاع مایعات در سیستم های آب بندی شدة حاوی مایع را نیز می توان با روش رادیوگرافی تعیین نمود.

هر چند روش رادیورگرافی را می توان برای بازرسی اغلب مواد جامد بكار برد، ولی آزمایش مواد كم چگالی و یا بسیار چگال می تواند با مشكلاتی همراه باشد. مواد غیر فلزی و همچنین فلزات آهنی و غیر آهنی ،‌در محدودة وسیعی از ضخامت ، را می توان با این تكنیك بازرسی كرد. حساسیت روشهای رادیوگرافی به پارامترهای چندی از جمله نوع و شكل قطعه و نوع عیوب آن بستگی دارد. این عوامل در بخشهای زیرین مورد توجه قرار خواهد گرفت.